PsyCorner

È. Ú³. ¶á½Ù³ÝÇ Ùáï»óáõÙÁ ¹ÇïáõÙ ¿ ÙÇç³ÝÓÝ³ÛÇÝ Ñ³ñ³µ»ñáõÃÛáõÝÝ»ñÇ ½³ñ·³óáõÙÁ` áñå»ë ýÇÉïñ»ñÇ Ï³Ù ³ñ·»ÉùÝ»ñÇ Ñ³ÕÃ³Ñ³ñÙ³Ý Ñ³çáñ¹³Ï³Ý ·áñÍÁÝÃ³ó: Ð»ñÃ³Ï³Ý ³ñ·»ÉùÇ Ñ³ÕÃ³Ñ³ñáõÙÁ ¨ ³ÝóáõÙÁ Ýáñ ÷áõÉÇÝ, ½áõ·ÁÝÏ»ñÝ»ñÇÝ ÃáõÛÉ ¿ ï³ÉÇë Ù³Ï»ñ»ë³ÛÇÝ Í³ÝáÃáõÃÛáõÝÇó ³ÝóÝ»É ³í»ÉÇ ËáñÁ ÙÇç³ÝÓÝ³ÛÇÝ Ñ³ñ³µ»ñáõÃÛáõÝÝ»ñÇ: ²Ûë Ùáï»óáõÙÁ, ³é³çÇÝ Ñ»ñÃÇÝ, Ó¨³íáñí»É ¿ §ïÕ³Ù³ñ¹-ÏÇÝ¦ Ñ³ñ³µ»ñáõÃÛáõÝÝ»ñÇ Ñ³Ù³ñ: âÝ³Û³Í Çñ áõÝÇí»ñë³ÉáõÃÛ³Ý ÑÇÙ³Ý íñ³, ³ÛÝ ÉÇáíÇÝ Ñ³Ù³å³ï³ëË³ÝáõÙ ¿ Ù³ñ¹Ï³Ýó ÙÇç¨ Ñ³ñ³µ»ñáõÃÛáõÝÝ»ñÇ ½³ñ·³óáõÙÁ ÝÏ³ñ³·ñ»Éáõ Ñ³Ù³ñ, áñáÝù, Ç ëÏ½µ³Ý», Ù»ÏÁ ÙÛáõëÇ ÝÏ³ïÙ³Ùµ ÇÝã-áñ ¹ñ³Ï³Ý ½·³óÙáõÝùÝ»ñ »Ý áõÝ»ó»É: àõëáõóãÇÝ ¨ ³ß³Ï»ñïÇÝ, Ï³Ù ¹³ëïÇ³ñ³ÏáÕÇÝ ¨ Ýñ³ ë³ÝÇÝ, Õ»Ï³í³ñÇÝ ¨ »ÝÃ³Ï³ÛÇÝ, »ñÏáõ ·áñÍÁÝÏ»ñÝ»ñÇÝ, Ï³Ù ÍÝáÕÇÝ áõ »ñ»Ë³ÛÇÝ, áñáÝù ß÷í»É »Ý ÙÇÙÛ³Ýó Ñ»ï áñáß³ÏÇ Å³Ù³Ý³ÏÇ ÁÝÃ³óùáõÙ, ÝáõÛÝå»ë Ï³ñ»ÉÇ ¿ ÁÝ¹áõÝ»É áñå»ë ½áõÛ·Ç: ²ÛÅÙ ¹Çï³ñÏ»Ýù È. Ú³. ¶á½Ù³ÝÇ Ùáï»óáõÙÁ Ù³ëÝ³íáñ³å»ë §áõëáõóÇã-³ß³Ï»ñï¦ Ñ³Ù³Ï³ñ·Ç Ñ³ñ³µ»ñáõÃÛáõÝÝ»ñáõÙ:

ÐšÐ°Ñ€Ñ‚Ð¸Ð½ÐºÐ¸ Ð¿Ð¾ Ð·Ð°Ð¿Ñ€Ð¾ÑÑƒ Ð¼ÐµÐ¶Ð»Ð¸Ñ‡Ð½Ð¾ÑÑ‚Ð½Ñ‹Ðµ Ð¾Ñ‚Ð½Ð¾ÑˆÐµÐ½Ð¸Ñ

Ðáõ½³Ï³Ý Ñ³ñ³µ»ñáõÃÛáõÝÝ»ñÇ ½³ñ·³óÙ³Ý ·áñÍÁÝÃ³óÁ, È. Ú³. ¶á½Ù³ÝÇ Ï³ñÍÇùáí, Ï³ñ»ÉÇ ¿ ëË»Ù³ïÇÏáñ»Ý å³ïÏ»ñ³óÝ»É áñå»ë Ý»Õ³óáÕ ÙÇç³Ýóùáí ÁÝÃ³Ý³Éáõ Ó¨áí, áñÁ ÷³Ïí³Í ¿ ³ñ·»ÉùÝ»ñÇ Ï³Ù ýÇÉïñ»ñÇ Ñ³Ù³Ï³ñ·áí, áñáÝù ³ÝÑñ³Å»ßï ¿ Ñ³ÕÃ³Ñ³ñ»É, áñå»ë½Ç Ï³ñáÕ³Ý³ë ß³ñÅí»É ³é³ç: Úáõñ³ù³ÝãÛáõñ ³ñ·»Éù Ñ³Ù³å³ï³ëË³ÝáõÙ ¿ Ñ³ñ³µ»ñáõÃÛáõÝÝ»ñÇ áñáß³ÏÇ ÷áõÉÇ: Úáõñ³ù³ÝãÛáõñ ³Û¹ ÷áõÉ»ñÇ Å³Ù³Ý³Ï ·áñÍáõÙ »Ý ï³ñ³µÝáõÛÃ ·áñÍáÝÝ»ñ, áñáÝù ¿É Ýå³ëïáõÙ »Ý Ï³Ù ¿É ËáãÁÝ¹áïáõÙ »Ý ½áõ·ÁÝÏ»ñÝ»ñÇ Ùáï ëÇÙå³ïÇ³ÛÇ ³é³ç³óÙ³ÝÁ: ²Û¹ ÙÇç³Ýóùáí ³é³ç ß³ñÅí»ÉÁ Ï³Ëí³Í ¿ ½áõ·ÁÝÏ»ñÝ»ñÇ ÷áËÑ³ñ³µ»ñáõÃÛáõÝÝ»ñÇ ³ÏïÇíáõÃÛáõÝÇó: ²é³Ýó Ýñ³Ýó ·Çï³Ïóí³Í ·áñÍáÕáõÃÛáõÝÝ»ñÇ, Ñ³ñ³µ»ñáõÃÛáõÝÝ»ñÁ ã»Ý Ï³ñáÕ ½³ñ·³Ý³É: ÊáñÁ ¨ Ï³ÛáõÝ Ñ³ñ³µ»ñáõÃÛáõÝÝ»ñÇ Ï³ñáÕ »Ý Ñ³ëÝ»É ÙÇ³ÛÝ ³ÛÝ ½áõ·ÁÝÏ»ñÝ»ñÁ, áñáÝù Ñ³çáñ¹³Ï³Ýáñ»Ý Ñ³ÕÃ³Ñ³ñ»É »Ý µáÉáñ ³ñ·»ÉùÝ»ñÁ:

¼áõÛ·Ç Ñ³ñ³µ»ñáõÃÛáõÝÁ, áñÁ ³Ýó»É ¿ ÙÇ ß³ñù ³ñ·»ÉùÝ»ñ, ã»Ý Ñ³Ý¹Çë³ÝáõÙ Ùßï³Ï³Ý ¨ Ï³ñáÕ »Ý Ë³Ëïí»É: ¸³ Ï³åí³Í ¿ ³ÛÝ µ³ÝÇ Ñ»ï, áñ ³é³çÇÏ³ ³ñ·»ÉùÁ ¹³éÝáõÙ ¿ Ýáñ ÷áñÓáõÃÛáõÝ ½áõÛ·Ç Ñ³Ù³ñ, ÇÝãå»ë ¨ Ýñ³Ýù, áñáÝù Ý³ ³ñ¹»Ý µ³ñ»Ñ³çáÕ Ï»ñåáí Ñ³ÕÃ³Ñ³ñ»É ¿: ²Ûë ³ñ·»ÉùÇ ³ÝóáõÙÁ Ï³ñáÕ ¿ Ï³Ëí³Í ÉÇÝ»É áõñÇß ·áñÍáÝÝ»ñÇó, áñáÝù ³Ù»Ý¨ÇÝ ¿É ÝÙ³Ý ã»Ý ³ÛÝ ·áñÍáÝÝ»ñÇÝ, áñáÝó ßÝáñÑÇí Ý³ Ï³ñáÕ³ó»É ¿ Ñ³çáÕáõÃÛ³Ùµ Ñ³ÕÃ³Ñ³ñ»É µáÉáñ Ý³ËÏÇÝ ³ñ·»ÉùÝ»ñÁ: Ð»ñÃ³Ï³Ý ³ñ·»ÉùÁ Ñ³çáÕáõÃÛ³Ùµ Ñ³ÕÃ³Ñ³ñ»ÉÁ Ï³åí³Í ¿ Ý»ñùÇÝ ¨ ³ñï³ùÇÝ å³ÛÙ³Ý»ñÇ Ñ³Ù³ÏóáõÃÛáõÝÇó: ²ÛÝ ï»Õ áõÝÇ ³ÛÝ ¹»åùáõÙ, »Ã» ß÷Ù³Ý Ù³ëÝ³ÏÇóÝ»ñÁ ³ÏïÇíáñ»Ý ó³ÝÏ³ÝáõÙ »Ý Ñ³ÕÃ³Ñ³ñ»É ³é³ç³óáÕ ¹Åí³ñáõÃÛáõÝÝ»ñÁ ¨ ³Ùñ³åÝ¹»É Çñ»Ýó Ñ³ñ³µ»ñáõÃÛáõÝÝ»ñÁ: öáËÑ³ñ³µ»ñáõÃÛáõÝÝ»ñÁ Ï³ñáÕ »Ý ÉÇÝ»É Ï³ÛáõÝ ÙÇ³ÛÝ ³ÛÝ ¹»åùáõÙ, »ñµ ¹ñ³Ýó å³Ñå³ÝáõÙÁ ÑÝ³ñ³íáñáõÃÛáõÝ ¿ ï³ÉÇë ¨° áõëáõóãÇÝ, ¨° ³ß³Ï»ñïÇÝ Ñ³ëÝ»É Ûáõñ³ù³ÝãÛáõñÇ Ñ³Ù³ñ Ï³ñ¨áñ Ýå³ï³ÏÝ»ñÇ:

È. Ú³. ¶á½Ù³ÝÁ ³é³ÝÓÝ³óÝáõÙ ¿ 3 ÑÇÙÝ³Ï³Ý ³ñ·»ÉùÝ»ñ Ï³Ù ËáãÁÝ¹áïÝ»ñ, áñáÝù ³ÝÑñ³Å»ßï »Ý Ñ³ÕÃ³Ñ³ñ»É Ñáõ½³Ï³Ý Ñ³ñ³µ»ñáõÃÛáõÝÝ»ñÇ ½³ñ·³óÙ³Ý ¨ ß³ñáõÝ³ÏáõÃÛ³Ý Ñ³Ù³ñ:

²é³çÇÝ ³ñ·»ÉùÁ å³ÛÙ³Ý³íáñí³Í ¿ ³ïñ³ÏóÇ³ÛÇ ³é³ç³óÙ³Ý ûñÇÝ³ã³÷áõÃÛáõÝÝ»ñáí, Ï³Ù ¿É ½áõ·ÁÝÏ»ñÝ»ñÇ Ù»ÏÁ ÙÛáõëÇ Ñ³Ù³ñ ·ñ³íãáõÃÛ³Ùµ Ñ³ñ³µ»ñáõÃÛáõÝÝ»ñÇ ½³ñ·³óÙ³Ý ëÏ½µÝ³Ï³Ý ÷áõÉáõÙ: ²Ûë ÷áõÉáõÙ ½áõ·ÁÝÏ»ñÁ, áñÁ ïÇñ³å»ïáõÙ ¿ Ñ³Ù³å³ï³ëË³Ý µÝáõÃ³·ñ»ñÇ (³ñï³ùÇÝÁ, ¨ ³ÛÉÝ), Ñ³¹»ë ¿ ·³ÉÇë áñáß³ÏÇ ëïÇÙáõÉÇ, ËÃ³ÝÇ ¹»ñáõÙ ¨ ·Ý³Ñ³ïíáõÙ ¿ ³Û¹ Ñ³ïÏ³ÝÇßÝ»ñÇ ëáóÇ³É³Ï³Ý ³ñÅ»íáñáõÃÛáõÝÇó »ÉÝ»Éáí, ÷áË·áñÍáõÝ»áõÃÛ³Ý Çñ³íÇ×³ÏÇ ã³÷³ÝÇßÝ»ñáí ¨ Ñ»Ýó ïíÛ³É Ù³ñ¹áõ íÇ×³Ïáí: ²Ûë ÷á÷áË³Ï³ÝÝ»ñÇ ³Ýµ³ñ»Ñ³ñÙ³ñ Ñ³Ù³ÏóáõÃÛ³Ý ¹»åùáõÙ, ³ïñ³ÏóÇ³ ãÇ ³é³ç³ÝáõÙ, ß÷áõÙÁ ãÇ ß³ñáõÝ³ÏíáõÙ ¨ Ñ³ñ³µ»ñáõÃÛáõÝÝ»ñÁ ³ÛÉ¨ë ¿É ã»Ý ½³ñ·³ÝáõÙ:

²Ûë Ùáï»óÙ³Ý û·ï³·áñÍáõÙÁ, Ñ³ïÏ³å»ë §áõëáõóÇã-³ß³Ï»ñï¦ Ñ³Ù³Ï³ñ·áõÙ Ñ³ñ³µ»ñáõÃÛáõÝÝ»ñÁ µÝáñáß»Éáõ Ñ³Ù³ñ, ÑÝ³ñ³íáñáõÃÛáõÝ »Ý ï³ÉÇë Ó¨³Ï»ñå»Éáõ Ñ»ï¨Û³É å³ÛÙ³ÝÝ»ñÁ, áñáÝù ³ÝÑñ³Å»ßï »Ý ïíÛ³É Ñ³ñ³µ»ñáõÃÛáõÝÝ»ñÇ Ñ»ï³·³ ½³ñ·³óÙ³Ý Ñ³Ù³ñ: ²Ûëå»ë, áõëáõóãÇ ¨ ³ß³Ï»ñïÇ ÙÇç¨ Ñáõ½³Ï³Ý Ñ³ñ³µ»ñáõÃÛáõÝÝ»ñÇ ³é³ç³óÙ³Ý Ñ³Ù³ñ ³ÝÑñ³Å»ßï ¿ »ñÏáõëÇ ³ÏïÇí ó³ÝÏáõÃÛáõÝÁ, ³é³çÇÝ Ñ»ñÃÇÝ áõëáõóãÇ, áõÝ»Ý³É ³Û¹ Ñ³ñ³µ»ñáõÃÛáõÝÝ»ñÁ: ¸ñ³Ýù Ï³ñáÕ »Ý ¿É ³í»ÉÇ ½³ñ·³Ý³É, »Ã» áõëáõóÇãÁ ¨ ³ß³Ï»ñïÁ ïÇñ³å»ïáõÙ »Ý áñáß³ÏÇ Ù»ÏÁ ÙÛáõëÇ Ñ³Ù³ñ ·ñ³íÇã µÝáõÃ³·ñ³Ï³ÝÝ»ñáí, Ñ³Ù³å³ï³ëË³Ý ÷áË³¹³ñÓ ëå³ëáõÙÝ»ñáí: öáñÓÁ óáõÛó ¿ ï³ÉÇë, áñ áõëáõóãÇ Ñ³Ù³ñ ³Û¹åÇëÇ µÝáõÃ³·ñ³Ï³ÝÝ»ñ »Ý µ³í³Ï³ÝÇÝ Ñ³×³Ë Ñ³Ý¹Çë³ÝáõÙ ÏáÏÇÏ ³ñï³ùÇÝÁ, Ï³ñ·³å³ÑáõÃÛáõÝÁ ¨ ³ß³Ï»ñïÇ Ñ»ï³ùñùñ³ëÇñáõÃÛáõÝÁ, ÇëÏ ³ß³Ï»ñïÇ Ñ³Ù³ñ` ³ñ¹³ñáõÃÛáõÝÁ, µ³ñ»Ñ³ÙµáõÛñ ÉÇÝ»ÉÁ, àõñÇßÇ ³ÝÓÇ ÝÏ³ïÙ³Ùµ Ñ³ñ·³ÝùÁ áõëáõóãÇ ÏáÕÙÇó:

ºñÏñáñ¹ ³ñ·»ÉùÁ Ï³Û³ÝáõÙ ¿ ½áõ·ÁÝÏ»ñáç ¨ Çñ ÙÇç¨ áñáß³ÏÇ ÝÙ³ÝáõÃÛ³Ý Ù³Ï³ñ¹³ÏÇ å³Ñ³ÝçáõÙÁ: ÜÙ³ÝáõÃÛ³Ý ¹ÇñùáñáßáõÙÝ»ñÇ ëÏ½µáõÝùÁ ·áñÍáõÙ ¿ ¨ Í³ÝáÃáõÃÛ³Ý ëÏ½µÝ³Ï³Ý ßñç³ÝáõÙ` áñå»ë ½áõ·ÁÝÏ»ñáç ÁÝïñáõÃÛ³Ý Ñ³Ù³ñ ÑÇÙù, µ³Ûó Ñ»ï³·³ÛáõÙ ËáëùÁ ·ÝáõÙ ¿ ³í»ÉÇ ËáñÁ ÝÙ³ÝáõÃÛ³Ý Ù³ëÇÝ` áñå»ë Ñ³ñ³µ»ñáõÃÛáõÝÝ»ñÇ Ñ»ï³·³ å³Ñå³ÝÙ³Ý Ñ³Ù³ñ Ï³ñ¨áñ³·áõÛÝ å³ÛÙ³ÝÇ:

²é³çÇÝ »ñÏáõ ³ñ·»ÉùÝ»ñÁ Ñ³ÕÃ³Ñ³ñ»Éáõ Ñ³Ù³ñ ÑÇÙÝ³Ï³Ý ËÝ¹Çñ ¿ Ñ³Ý¹Çë³ÝáõÙ Ñá·»µ³Ý³Ï³Ý ³Ýíï³Ý·áõÃÛ³Ý ³å³ÑáíáõÙÁ, µ³ñ»Ñ³ñÙ³ñ Ï³Ù ÏáÙýáñï ¨ ³Ýíï³Ý· Çñ³íÇ×³ÏÇ ëï»ÕÍáõÙÁ, áñÁ »ñ³ßË³íáñáõÙ ¿ ½áõ·ÁÝÏ»ñáç ÏáÕÙÇó ÁÝ¹áõÝÙ³Ý áñáß³ÏÇ Ù³Ï³ñ¹³Ï:

Ð»ï¨³µ³ñ, áñå»ë½Ç Ï³ñáÕ³Ý³Ýù Ñ³ÕÃ³Ñ³ñ»É »ñÏñáñ¹ ³ñ·»ÉùÁ, å³Ñ³ÝçíáõÙ ¿ áõëáõóãÇ ¨ ³ß³Ï»ñïÇ ÙÇç¨ áñáß³ÏÇ ³éáõÙáí ³í»ÉÇ ËáñÁ ÝÙ³ÝáõÃÛáõÝ, áñÁ ³å³ÑáíáõÙ ¿ »ñÏáõëÇÝ ¿É (Ï³Ù ·áÝ» ÙÇ³ÛÝ áõëáõóãÇÝ) Ñá·»µ³Ý³Ï³Ý ÏáÙýáñïÇ ¨ ³Ýíï³Ý·áõÃÛ³Ý ½·³óáõÙ: ¸Çñù»ñÇ Ç ëÏ½µ³Ý» ³ÝÑ³í³ë³ñáõÃÛáõÝÇó »ÉÝ»Éáí` áõëáõóãÇ Ùáï ß³ï ¿ áã ÙÇ³ÛÝ ÇßË³ÝáõÃÛáõÝÁ, µ³Ûó Ý³¨ å³ï³ëË³Ý³ïíáõÃÛáõÝÁ, Ñá·»µ³Ý³Ï³Ý ÏáÙýáñïÇ ½·³óáõÙÁ ³Ûë ½áõÛ·Ç ³Ý¹³ÙÝ»ñÇ Ùáï ï³ñµ»ñ »Ý: ºñÏáõëÝ ¿É ëïÇåí³Í »Ý å³Ñå³Ý»Éáõ Ñ³ñ³µ»ñáõÃÛáõÝÝ»ñÁ ÝáõÛÝÇëÏ ³ÛÝ ¹»åùáõÙ, »ñµ µ³í³ñ³ñ ã³÷áí ÁÝ¹áõÝí³Í ã»Ý ½·áõÙ ³ÛÉ ½áõ·ÁÝÏ»ñáç ÏáÕÙÇó: ²Ûë ëïÇåáÕ³Ï³ÝáõÃÛáõÝÁ µ³í³Ï³ÝÇÝ áõÅ»Õ ³½¹áõÙ ¿ ÇÝãå»ë áõëáõóãÇ, ³ÛÝå»ë ¿É ³ß³Ï»ñïÇ íñ³: àõëáõóÇãÁ ëïÇåí³Í ¿ áõëáõó³Ý»Éáõ µáÉáñ ³ß³Ï»ñïÝ»ñÇÝ. ¨° Ýñ³Ýó, áõÙ Ý³ Ñ³í³ÝáõÙ ¿, ¨° Ýñ³Ýó, áíù»ñ Çñ»Ý ÁÝ¹Ñ³Ýñ³å»ë ¹áõñ ã»Ý ·³ÉÇë: Æñ Ñ»ñÃÇÝ, ³ß³Ï»ñïÁ ÝáõÛÝå»ë ³½³ï ã¿ áõëáõóãÇ Çñ ÁÝïñáõÃÛ³Ý Ù»ç:

²ÛëåÇëÇ Çñ³íÇ×³ÏÁ ³ÝËáõë³÷»ÉÇáñ»Ý µ»ñáõÙ ¿ Ù³ÝÏ³í³ñÅÇ Ùáï Ý»ñùÇÝ ÏáÝýÉÇÏïÇ ³é³ç³óÙ³ÝÁ, »Ã» Ý³ ãÇ ·Çï³ÏóáõÙ Çñ ½·³óÙáõÝùÝ»ñÁ ëáíáñáÕÝ»ñÇ ÝÏ³ïÙ³Ùµ ¨ ãÇ ÷áñÓáõÙ ÇÝã-áñ Ó¨áí ¹ñ³Ýù ÉáõÍ»É: Î³ñ»ÉÇ ¿ ³ë»É, áñ ³Ûë Ù³Ï³ñ¹³ÏáõÙ ¹åñáó³Ï³Ý áõëÙ³Ý Çñ³¹ñáõÃÛáõÝáõÙ ÑÝ³ñ³íáñ »Ý »ñÏáõ ÉáõÍáõÙÝ»ñ Ñ³ñ³µ»ñáõÃÛáõÝÝ»ñÇ Ñ»ï³·³ ½³ñ·³óÙ³Ý Ñ³Ù³ñ:

²é³çÇÝÁ` µ³ñ»Ýå³ëï, »ñµ »ñÏáõ ½áõÛ·Ý ¿É ½·áõÙ »Ý Çñ»Ýó ³Ûë Ï³Ù ³ÛÝ ã³÷áí ÏáÙýáñï, µ³ñ»Ñ³ñÙ³ñ íÇ×³ÏáõÙ ¨ ÁÝ¹Ñ³Ýáõñ ³éÙ³Ùµ ÁÝ¹áõÝáõÙ »Ý Ù»ÏÁ ÙÛáõëÇÝ: ºñÏñáñ¹Á` ³Ýµ³ñ»Ýå³ëï, »ñµ Ýñ³ÝóÇó áñ¨¿ Ù»ÏÁ ½·áõÙ ¿ Çñ»Ý ï³·Ý³å³ÉÇ ¨ áã ³Ýíï³Ý· ¨ ãÇ ÁÝ¹áõÝáõÙ ÙÛáõëÇÝ: ºñÏñáñ¹Ç ¹»åùáõÙ Ñ³ñ³µ»ñáõÃÛáõÝÝ»ñÁ ÏñáõÙ »Ý É³ñí³Í µÝáõÛÃ ¨ Ï³ñáÕ »Ý Å³Ù³Ý³Ï ³é Å³Ù³Ý³Ï µ³ñ¹³Ý³É ï³ñµ»ñ ïÇåÇ ÏáÝýÉÇÏï³ÛÇÝ Çñ³¹ñáõÃÛáõÝÝ»ñáí:

Ð³çáñ¹ ³ñ·»ÉùÝ»ñÇ ³ÝóáõÙÁ Ï³åí³Í ¿ ³ÛÉ ËÝ¹ÇñÝ»ñÇ ÉáõÍÙ³Ý Ñ»ï, áñáÝù ³½¹áõÙ »Ý áã ÙÇ³ÛÝ ³Ýíï³Ý·áõÃÛ³Ý ½·³óáõÙÇ íñ³, µ³Ûó Ý³¨ ½áõ·ÁÝÏ»ñÝ»ñÇ Ñ³Ù³ñ ÇÝã-áñ Ï³ñ¨áñ Ýå³ï³Ï»ñÇ Ñ³ëÝ»Éáõ íñ³: Ð»ñÃ³Ï³Ý ³ñ·»ÉùÇ Ñ³ÕÃ³Ñ³ñáõÙÁ »ÝÃ³¹ñáõÙ ¿ ÑÝ³ñ³íáñáõÃÛáõÝ ÁÝ¹·ñÏ»Éáõ ½áõÛ·Ç ³Ý¹³ÙÝ»ñÇÝ ÙÇ³ëÝ³Ï³Ý ·áñÍáõÝ»áõÃÛ³Ý Ù»ç: ²Ûë ï»ë³ÏÇ ÑÝ³ñ³íáñáõÃÛáõÝÁ ³å³ÑáííáõÙ ¿ ³ÝÓÝ³ÛÇÝ ¨ í³ñù³·Í³ÛÇÝ µÝáõÃ³·ñ³Ï³ÝÝ»ñÇ Ñ³Ù³å³ï³ëË³Ý Ñ³Ù³ÏóáõÃÛ³Ùµ, Ýßí³Í ¹»ñ³ÛÇÝ Ñ³Ù³å³ï³ëË³ÝáõÃÛ³Ùµ:

ºññáñ¹ ³ñ·»ÉùÁ- ¹»ñ³ÛÇÝ Ñ³Ù³å³ï³ëË³ÝáõÃÛáõÝÁ- Ûáõñ³ù³ÝãÛáõñ ½áõÛ·Ç Ñ³Ù³ñ áõÝÇ Çñ Ñ³Ù³ñ ËÇëï ³ÝÑ³ï³Ï³Ý µÝáõÛÃ: ÊáëùÁ ·ÝáõÙ ¿ Ù»ÏÁ ÙÛáõëÇÝ Ñ³Ù³å³ï³ëË³Ý ÉÇÝ»Éáõ Ù³ëÇÝ, ³ÛëÇÝùÝ` ½áõÛ·Ç ³Ý¹³ÙÝ»ñÇ ÏáÕÙÇó í»ñóí³Í ÙÇç³ÝÓÝ³ÛÇÝ ¹»ñ»ñÇ Ù³ëÇÝ` Ñá·»µ³Ý³Ï³Ý, ëáóÇ³É³Ï³Ý ¨ ³ÛÉÝ: ´³óÇ ³Û¹, ïíÛ³É ³ñ·»ÉùÁ Ñ³ÕÃ³Ñ³ñ»Éáõ Ñ³Ù³ñ ³ÝÑñ³Å»ßï ¿ áõñÇß Ù³ñ¹Ï³Ýó ¨ ëáóÇ³É³Ï³Ý ßñç³å³ïÇ Ñ»ï Ñ³Ù³ï»Õ ÷áË·áñÍáõÝ»áõÃÛ³Ý µ³½³ÛÇ ³éÏ³ÛáõÃÛáõÝ: ÜÙ³Ý³ïÇå µ³½³ ¿ Ñ³Ý¹Çë³ÝáõÙ ½áõÛ·Ç ³Ý¹³ÙÝ»ñÇ ³ÝÓÝ³ÛÇÝ µÝáõÃ³·ñ³Ï³ÝÝ»ñÇ Ñ³Ù³å³ï³ëË³Ý Ñ³Ù³ÏóáõÃÛáõÝÁ: ºññáñ¹ ³ñ·»ÉùÇ ³ÝóÏ³óÙ³Ý Ï³å³ÏóáõÃÛ³Ùµ Ï³éáõó»É Ï³ÝË³ï»ëáõÙÝ»ñ µ³í³Ï³ÝÇÝ ¹Åí³ñ ¿: ¸³ Ï³åí³Í ¿ ³ÛÝ ÷³ëïÇ Ñ»ï, áñ Çñ ½³ñ·³óÙ³Ý Ñ»ï Ù»Ïï»Õ Ñ³ñ³µ»ñáõÃÛáõÝÝ»ñÁ Ó»éù »Ý µ»ñáõÙ ³í»ÉÇ áõ ³í»ÉÇ ÛáõñûñÇÝ³Ï µÝáõÛÃ, ¨, ¹ñ³ Ñ»ï Ï³åí³Í, Ó¨³íáñ»É µáÉáñ ½áõÛ·»ñÇ Ñ³Ù³ñ ÁÝ¹Ñ³Ýáõñ ûñÇÝ³ã³÷áõÃÛáõÝÝ»ñ, ¹³éÝáõÙ ¿ ³í»ÉÇ µ³ñ¹:

Ð»ï¨³µ³ñ, Ñ³ñ³µ»ñáõÃÛáõÝÝ»ñÇ Ñ»ï³·³ ½³ñ·³óÙ³Ý Ñ³Ù³ñ ³ÝÑñ³Å»ßï ¿ áõëáõóãÇ ¨ ³ß³Ï»ñïÇ ÙÇç¨ ¹»ñ³ÛÇÝ Ñ³Ù³å³ï³ëË³ÝáõÃÛáõÝ ¨ Ýñ³Ýó ³ÝÓÝ³ÛÇÝ µÝáõÃ³·ñ³Ï³ÝÝ»ñÇ áñáß³ÏÇ Ñ³Ù³å³ï³ëË³ÝáõÃÛáõÝ: ´³í³Ï³ÝÇÝ Ñ³×³Ë ³ÛëåÇëÇ ï»ë³ÏÇ Ñ³Ù³å³ï³ëË³ÝáõÃÛáõÝÁ Ù»Í³Ù³ë³Ùµ Ï³Ëí³Í ¿ áõëáõóãÇ` ×ÏáõÝáñ»Ý Çñ í³ñù³·ÇÍÁ ÷áË»Éáõ áõÝ³ÏáõÃÛáõÝÇó, ¹³ëÇ Çñ³¹ñáõÃÛáõÝáõÙ ÙÇ ¹»ñÇó ÙÛáõëÇÝ ³ÝóÝ»Éáí` àõëáõó³ÝáÕÇ, ú·ÝáÕÇ, ÀÝÏ»ñáç, öáñÓ³·»ïÇ ¨ ³ÛÉÝ: àõëáõóãÇ áõÝ³ÏáõÃÛáõÝÁ Çñ³·áñÍ»Éáõ Çñ »ÝÃ³Ï³ÛáõÃÛ³Ý ï³Ï ·ïÝíáÕ ³ÙµáÕç ¹»ñ»ñÇ ËáõÙµÁ` Ï³åí³Í ¿ Ýñ³ ëáóÇ³É-Ñá·»µ³Ý³Ï³Ý ÏáÙå»ï»ÝïáõÃÛ³Ý Ñ»ï, ëï»ÕÍ³·áñÍ³Ï³Ý Ý»ñáõÅÇ, é»ýÉ»ùëÇ³ÛÇ ½³ñ·³óÙ³Ý Ù³Ï³ñ¹³ÏÇ Ñ»ï, ÁÝïñáõÃÛáõÝ Ï³ï³ñ»Éáõ áõÝ³ÏáõÃÛ³Ý Ñ»ï ¨ ÏñÇ ¹ñ³ Ñ³Ù³ñ å³ï³ëË³Ý³ïíáõÃÛáõÝ:

È. Ú³. ¶á½Ù³ÝÇ Ùáï»óÙ³Ý Ñ³Ù³Ó³ÛÝ` Ñáõ½³Ï³Ý Ñ³ñ³µ»ñáõÃÛáõÝÝ»ñÁ Çñ»Ýó ½³ñ·³óÙ³Ý Ù»ç ³ÝóÝáõÙ »Ý ³ñ·»ÉùÝ»ñÇ Ñ³Ù³Ï³ñ·Ç ÙÇçáí, áñÁ µÝáõÃ³·ñíáõÙ ¿ ³í»ÉÇ ß³ï ³ÛÉ Ù³ñ¹áõ Ý»ñ³ßË³ñÑáí: Àëï Ñ³ñ³µ»ñáõÃÛáõÝÝ»ñÇ ½³ñ·³óÙ³Ý ³ëïÇ×³ÝÇ` ½áõ·ÁÝÏ»ñÁ ëÏ½µÇó ÁÝÏ³ÉíáõÙ ¿ áñå»ë ûµÛ»Ïï, Ñ³Ù³å³ï³ëË³Ý Ñ³ïÏ³ÝÇßÝ»ñÇ ÏñáÕ, ¨ ÙÇ³ÛÝ Ñ»ïá Ó¨³íáñíáõÙ ¿ Ýñ³ ÝÏ³ïÙ³Ùµ áñå»ë ëáõµÛ»ÏïÇ Ñ³ñ³µ»ñáõÃÛáõÝÁ, áñÇ Ñ»ï ëï»ÕÍíáõÙ ¿ ³ßË³ñÑÇ ÁÝ¹Ñ³Ýáõñ ÙÇ³ëÝ³Ï³Ý å³ïÏ»ñÁ: ØÇ ³ñ·»ÉùÇó ÙÛáõëÇÝ ³ÝóÝ»Éáõ Å³Ù³Ý³Ï ÷á÷áËíáõÙ »Ý áõëáõóãÇ ¨ ³ß³Ï»ñïÇ ÙÇç¨ Ñ³ñ³µ»ñáõÃÛáõÝÝ»ñÇ áñ³ÏÁ ¨ ÇÙ³ëïÁ:

Ð³ñ³µ»ñáõÃÛáõÝÝ»ñÁ ½³ñ·³ÝáõÙ »Ý, ¨ Ýñ³Ýó å³ÛÙ³Ý³íáñí³ÍáõÃÛáõÝÁ ¹³éÝáõÙ ¿ ³í»ÉÇ áõ ³í»ÉÇ ³ÝÑ³ï³Ï³Ý, ÇëÏ µáÉáñ ½áõÛ·»ñÇ Ñ³Ù³ñ Ñëï³Ï ¨ ùÇã Ã» ß³ï ÁÝ¹Ñ³Ýáõñ ûñÇÝ³ã³÷áõÃÛáõÝÝ»ñÁ Çñ»Ýó ï»ÕÁ ½ÇçáõÙ »Ý Ûáõñ³ù³ÝãÛáõñ ½áõÛ·Ç Ñ³Ù³ñ ÛáõñûñÇÝ³Ï Ï³Ëí³ÍáõÃÛáõÝÝ»ñÇÝ: Üßí³Í Ùáï»óáõÙÁ Ï³ñáÕ ¿ û·ï³Ï³ñ ·áñÍÇù Ñ³Ý¹Çë³Ý³É Ù³ÝÏ³í³ñÅÝ»ñÇ ¨ ¹³ëïÇ³ñ³ÏÝ»ñÇ Ñ³Ù³ñ, áñáÝù ÏáÕÙÝáñáßí³Í »Ý µ³ñ»Ñ³ñÙ³ñáõÃÛ³ÝÁ Ñ³ëÝ»ÉáõÝ ¨ ëï»ÕÍ³·áñÍ³Ï³Ý ÇÝùÝ³³ñï³Ñ³ÛïÙ³Ý ³ß³Ï»ñïÝ»ñÇ Ñ»ï áõÝ»ó³Í Çñ Ñ³ñ³µ»ñáõÃÛáõÝÝ»ñáõÙ: ²Ûë Ùáï»óáõÙÁ µ³Ý³ÉÇ ¿ ³ÛÝ ËÝ¹ÇñÝ»ñÇ ÉáõÍÙ³Ý Ñ³Ù³ñ, áñáÝù ³ÝËáõë³÷»ÉÇáñ»Ý ³é³ç³ÝáõÙ »Ý àõñÇßÇ Ñ»ï Ñ³ñ³µ»ñáõÃÛáõÝÝ»ñÇ ½³ñ·³óÙ³Ý Ñ»ï Ù»Ïï»Õ:

²ÛëåÇëáí, ÷áñÓÁ óáõÛó ¿ ï³ÉÇë, áñ ÙÇç³ÝÓÝ³ÛÇÝ Ñ³ñ³µ»ñáõÃÛáõÝÝ»ñÇ ½³ñ·³óáõÙÁ ÙÇßï »ÝÃ³¹ñáõÙ ¿ Ù³ñ¹Ï³ÛÇÝ ³ÝÓÇ µ³½Ù³½³Ý µáÉáñ ÏáÕÙ»ñÇ Ý»ñ·ñ³íí³ÍáõÃÛáõÝÁ ¹ñ³ Ù»ç: ²ÛëåÇëáí, àõñÇßÇ ÝÏ³ïÙ³Ùµ Ñ³ñ³µ»ñáõÃÛáõÝÁ áñå»ë ÙÇçáóÇ, ³ëïÇ×³Ý³µ³ñ ³×áõÙ ¿ àõñÇßÇ ÝÏ³ïÙ³Ùµ Ñ³ñ³µ»ñáõÃÛ³Ý áñå»ë ÇÝùÝ³ñÅ»ùÇ, ¨ ³Û¹ ³ÝóáõÙÁ ÑÝ³ñ³íáñ ¿ ¹³éÝáõÙ ³ÝÓÝ³ÛÇÝ ³×Ç ßÝáñÑÇí Ï³Ù Ûáõñ³ù³ÝãÛáõñ ½áõ·ÁÝÏ»ñáç ÇÝùÝ³½³ñ·³óÙ³Ý ßÝáñÑÇí:

Իհարկե, նման ֆիլտրացիոն մոդելը հաշվի չի առնում շփման ֆենոմենի համար կսրևոր սկզբունքային մի շարք մոմենտներ, ինչպիսին է օրինակ`այն, որ շփումը յուրաքանչյուր զույգի կամ խմբի մոտ զարգանում է յուրահատուկ և երբեմն միայն տվյալ դեպքին բնորոշ եղանակով: Կարծիքն այն մասին, որ զույգերը, չնայած նրանց միջև գոյություն ունեցող հսկայական տարբերությունների անցնում են հարաբերությունների զարգացման միևնույն ճանապարհը, կամ միևնույն ֆիլտրերը, բավակակին պարզեցնում է իրական պատկերը: Բացի դա` ֆիլտրերի հիմնադրույթ դժվարությամբ են ներդրվում երկարատև հարաբերությունների, և հենց դրանց մասնակիցների անհատական փոփոխությունների փաստը: Փոխհարաբերությունների հետագա փուլերում փոխհարաբերությունների մեջ են մտնում երբեմն լրիվ այլ մարդիկ, որոնք գրեթե նմանություն չեն ունենում փոխհարաբերությունների սկզբնական փուլերում հարաբերությունների մեջ մտնող անձանց հետ: Հետևաբար ֆիլտրերն էլ նրանց համար պետք է փոփոխվեն:

Մյուս կողմից, ցանկացած տեսություն իրենից ներկայացնում է իրականության պարզեցված տարբերակ, իսկ հոգեբանական մոդելները, որոնք միշտ ուղղված են ընդհանուր օրինաչափությոնների բացահայտմանը, պարտադիր չէ, որ կենտրոնանան առանձին դեպքերի վրա: Այդ պատճառով հաջորդական ֆիլտրերի մասին պատկերոցումը, որոնք անցնում են մարդիկ արտաքին - մակերեսային հարաբերություններից ներքին – խորքային հարաբերություններին անցում կատարելիս, օգտակար է հուզական հարաբերությունների զարգացման պրոցեսի ուսումնասիրության համար:

¶ñ³Ï³ÝáõÃÛ³Ý ó³ÝÏ